Terapia behawioralna

Co to jest?

Jest to terapia zachowań oparta najczęściej na diagnozie PEPR i stworzonym na jej podstawie programie terapeutycznym lub też indywidualnej analizie trudnych zachowań dziecka. Polega na uczeniu dziecka potrzebnych umiejętności (określonych w diagnozie) oraz stosowaniu programu eliminowania zachowań niewłaściwych. Jest bazową terapią w zaburzeniach ze spectrum autyzmu (Asperger, Autyzm), a także w zaburzeniach zachowania niezdiagnozowanych itp.

Na czym polega?

Na podstawie diagnozy PEPR określającej poziom umiejętności dziecka w różnych sferach życia terapeuta tworzy szczegółowy plan terapeutyczny. Na podstawie tego programu dziecko uczone jest kluczowych umiejętności zgodnie z naturalnych schematem rozwoju. W przypadku pojawiania się zachowań niepożądanych terapeuta we współpracy z rodzicem ustala strategię ich eliminowania. Terapia odbywa się
w atmosferze poczucia bezpieczeństwa, szacunku i zabawy.

Dla kogo?

Dla dzieci z:

zaburzeniami zachowania
autyzmem
Zespołem Aspergera
Zespołem Downa
innymi zaburzeniami tj. lęki i fobie

Terapia behawioralna – techniki

Terapia behawioralna koncentruje się na zmianie nieprawidłowych i niekorzystnych nawyków. Jeśli chodzi o techniki w terapii behawioralnej, można wyróżnić następujące:

Systematyczną desensytyzację, której celem jest odwrażliwianie pacjenta, czyli zmniejszanie lęku w stosunku do konkretnych bodźców (na przykład ciemności, węży)
Trening asertywności pomocny w przypadku osób, które obawiają się kontaktów społecznych
Zapis myśli, czyli prowadzenie przez pacjenta notatnika z tabelką z negatywnymi spostrzeżeniami na swój temat w jednej kolumnie i z przeformułowaniem tych myśli na pozytywne w drugiej
Dialog sokratejski, który polega na zadawaniu pacjentowi pytań
Dodatkowe zadania dla pacjenta (na przykład chory z fobią społeczną będzie poproszony o rozmowy z obcymi ludźmi, a osoba obawiająca się psów będzie miała za zadanie zrobić sobie zdjęcie z psem)

Terapia psychologiczna

Pracę z dzieckiem rozpoczynamy od spotkań mających charakter konsultacyjny. Najczęściej są to trzy pierwsze spotkania. Podczas tych spotkań psycholog zbiera wywiad od rodziców lub opiekunów prawnych odnośnie zgłaszanego problemu, dlatego też na pierwsze spotkanie zapraszamy samych rodziców.

Kolejne spotkania poświęcone są na poznanie dziecka – jego obecnego funkcjonowania w domu, szkole oraz w kontakcie z dorosłymi. Ponadto psycholog zbiera informacje dotyczące rozwoju dziecka oraz poznaje zwyczaje rodziny, stosowane metody wychowawcze oraz zasady obowiązujące w domu.

Konsultacje kończą się rozmową psychologa z rodzicami i wspólnym zaplanowaniem działań mających na celu pomoc dziecku w trudnej dla niego sytuacji.

Konsultacje można wydłużyć, jeśli psycholog uzna, iż warto na zgłaszane przez rodziców problemy, spojrzeć z punktu medycznego. W takiej sytuacji proponowane są konsultacje u specjalistów, np.: pediatry, psychiatry, itp.

W kontekście pracy z dzieckiem mają miejsce następujące formy oddziaływań terapeutycznych:

Indywidualna praca z dzieckiem przy zastosowaniu metod adekwatnych do wieku rozwojowego;
Praca z rodzicami – psychoedukacja odnośnie mechanizmów powodujących trudności dziecka; coaching rodzicielski;
Praca z całą rodziną odnośnie relacji poszczególnych członków systemu ze sobą

Na czym polega terapia psychologiczna?

Psychoterapia indywidualna dla dzieci, szczególnie młodszych, w swej formie przypomina swobodną, niekierowaną zabawę opartą na odwoływaniu się do naturalnych zainteresowań dziecka i form ekspresji (rysowanie, układanie, lepienie, zabawa wybranymi przedmiotami, nadawanie ról itp.) . Podczas terapii dziecko, wykorzystując swoją naturalną aktywność w zabawie i rozmowie, przekazuje ważne dla niego sprawy i problemy, pokazując jednocześnie, w jaki sposób je przeżywa. W trakcie spotkań, na bazie tworzącego się zaufania w relacji terapeutycznej pomiędzy dzieckiem a terapeutą możliwa staje się zmiana dotycząca niekorzystnych emocji i blokujących rozwój dziecka trudności.

Częstotliwość sesji jest uzależniona od wskazań do leczenia – zwykle to jedno lub dwa spotkania w tygodniu.

Podczas procesu terapii dziecka ważne jest także zaangażowanie i wsparcie rodziców. Psychoterapeuta regularnie spotyka się z rodzicami, zwykle, co najmniej raz w miesiącu. Spotkania służą temu, by pomóc rodzicom w jak najlepszym rozumieniu swojego dziecka, jego wewnętrznego świata, postrzegania i przeżywania siebie i innych (dotyczyć to może np. lepszego rozumienia przebiegu rozwoju dziecka i jego kryzysów, problemów separacyjnych, seksualności, trudności w uczeniu się, fobii, zachowań agresywnych). Na spotkaniach nie są jednak omawiane z rodzicami szczegóły tego, o czym dziecko mówi czy w inny sposób komunikuje psychoterapeucie podczas spotkań. Psychoterapeutę obowiązuje, bowiem zasada poufności, dotycząca wszystkiego, co dzieje się w gabinecie. Funkcją takiego podejścia jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni i warunków sprzyjających terapii dziecka. Odstępstwem od zasady poufności są sytuacje zagrożenia zdrowia lub życia (np. wypowiedzi świadczące o myślach samobójczych).

Psycholog

Terapia behawioralna i terapia psychologiczna